İranda qarışıqlıq | Məcburi hicab qanununun icrası dayandırılmayıb?

”İranda qadınların məcburi hicabı ilə bağlı ziddiyyətli açıqlamalar yenidən gündəmdədir. Bu, Azərbaycan mediasında və sosial şəbəkələrdə yanlış olaraq hicabı məcburi edən müvafiq qanunun ləğvi kimi təqdim edilir. Əslində isə belə deyil”.

Bu sözləri ”Teleqraf”a açıqlamasında ”Axar.az” saytının Güney bölməsinin məsul redaktoru Əlirza Zamani deyib.

O, Məsləhət Şurasının üzvü Məhəmməd Rza Bahonarın mətbuat konfransındakı açıqlamalarının yanlış şərh edildiyini bildirib:

”Bahonar açıq şəkildə bəyan etdi ki, artıq İranda məcburi hicab qanununun icrası dayandırılıb. O, məcburi hicab tərəfdarı olmadığını da vurğuladı. Hətta bəyan etdi ki, özü heç vaxt buna inanmayıb və yenə də inanmır. Bahonar həmçinin sistemin “milli qərarlarına” toxunaraq, məcburi hicabın artıq dövlət tərəfindən icra olunmadığını diqqətə çatdırdı.

Bu, Prezident Pezeşkianın da mövqeyi ilə uzlaşır. Təxminən bir ay əvvəl televiziya proqramında danışan İran Prezidenti Məsud Pezeşkian demişdi ki, parlamentin təsdiqlədiyi “Hicab və İffət” Qanununun tətbiqi dayandırılıb. O bu qərarını belə əsaslandırmışdı: ”Mən cəmiyyətdə müharibə və döyüşə səbəb ola biləcək bir qanunu tətbiq edə bilməzdim”. Pezeşkianın bu mövqeyi ölkə rəhbərliyində də hicab məsələsində fərqli yanaşmaların olduğunu göstərir”.

Ekspertin sözlərinə görə, hüquqi baxımdan vəziyyət tamam fərqlidir:

”İslam Cinayət Məcəlləsinin 638-ci maddəsinə əsasən, “ictimai yerlərdə hicabsız görünən” qadınlar 10 gündən 2 aya qədər həbs və ya 600 min tüməndən 3 milyon tümənə qədər cərimə ilə üzləşə bilərlər. Bundan başqa, dövlət qurumlarında və rəsmi idarələrdə hicab qaydaları hələ də məcburi şəkildə tətbiq olunur. Beləliklə, qanun qüvvədədir, amma icra olunmur. Bu da həm hüquqi, həm ictimai mühitdə ciddi qarışıqlıq yaradır.

Son illərdə İranda qadınların hicaba qarşı kütləvi etirazları baş verib. “Məhsa Əmini hərəkatı” kimi tarixə düşən etirazlarda yüzlərlə insan həyatını itirib. İndi Bahonar və Pezeşkianın açıqlamaları bu müzakirələri yenidən alovlandırır. Bəzi dairələr bunu “islahatçı addım” kimi qiymətləndirir, digərləri isə “sistemin ideoloji dayaqlarına zərbə” hesab edir.

İranın mövcud vəziyyətində məcburi hicab qanunu kağız üzərində yaşayır, amma icra strukturları səviyyəsində “ölü qanuna” çevrilib. Bu, bir daha göstərir ki, İranda hicab məsələsi yalnız dini və mədəni deyil, həm də siyasi və hüquqi böhran mövzusuna çevrilib”.