Yeni dərmanlar yaradılsa… | Qeyri-mümkün hesab edilən hadisə reallaşır?

Kaliforniya Universitetinin kimyaçıları 100 ilə yaxındır qüvvədə olan “Bredt” kimi tanınan üzvi kimyanın fundamental qaydasını təkzib edən böyük bir kəşf ediblər.

Tərkibində karbon olan üzvi molekullar xüsusi həndəsi strukturlara malikdir. Olefin adlanan üzvi birləşmələr ən azından bir karbon ikiqat bağı olan mühüm kimyəvi strukturlar arasındadır.

Bu ikiqat bağlar karbon atomlarının bağlandıqları digər atomlarla eyni ikiölçülü müstəvidə yerləşdirilməsini təmin edir. Ancaq 1924-cü ildə alman kimyaçısı Julius Bredt tərəfindən irəli sürülən və uzun illərdir qəbul edilən “Bredt” qaydası molekullarda qoşa bağların əmələ gəlməsini qeyri-mümkün hesab edir.

Bununla belə, tədqiqatçılar “anti-Bredt” olefinləri ABO adlanan “Bredt” qaydasını pozan molekullar yaratmağın bir yolunu tapıblar. Onlar qeyri-sabit ABO əmələ gətirən eliminasiya reaksiyasını aktivləşdirmək üçün silil halidlər və flüorid mənbəyindən istifadə edərək reaksiya yaradıblar.

Yaranan molekulları sabitləşdirmək üçün elm adamları qeyri-sabit ABO-ları tutan və onları analiz edilə bilən məhsullara çevirən kimyəvi əlavə hazırlayıblar. Tapıntılar göstərir ki, ABO-lar yeni strukturlar yaratmaq üçün sintez oluna və tutula bilər, bu da onların praktik tətbiqi üçün perspektivlər açır.

Müəlliflərin fikrincə, anticins olefinlərin yaradılmasının qeyri-mümkün olması ilə bağlı ənənəvi qayda kimyaçıları məhdudlaşdırıb və onların mürəkkəb molekulların sintezində üfüqlərini genişləndirməsinə mane olub.

Təcrübədə alimlər sübut ediblər ki, ABO ilə reaksiya əczaçılıq sənayesi üçün xüsusi əhəmiyyət kəsb edən üçölçülü strukturlar yarada bilər. Belə strukturlar yeni dərmanların hazırlanmasında istifadə oluna və əvvəllər qeyri-mümkün hesab edilən sintetik molekulların yaradılması imkanlarını aça bilər.