Qafandan azərbaycanlıları köçürüb erməni şəhəri düzəltdilər | QƏRBİ AZƏRBAYCAN XRONİKASI

Qərbi Azərbaycan Xronikası layihəsi çərçivəsində sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru Elçin Əlibəylinin təqdimatında Zəngəzur mahalının Qafan rayonu haqqında xüsusi veriliş hazırlanıb.

Verilişdə Qafanın etnoqrafiyası, etimologiyası, coğrafiyası, əhalisi, atətləri, mətbəxi, bayram ənənələri, təsərrüfatı və digər sahələrindən geniş söhbət açılıb.

Bildirilib ki, Qafan rayon kimi indiki Ermənistan ərazisində 1930-1995-ci illərdə mövcud olub. Zəngəzurda azərbaycanlıların tarixən ən geniş məskunlaşdığı Qafan rayonunun adı dəyişdirilərək Kapan adlandırılıb. Zəngəzur Ermənistana verildikdən sonra Qafan rayonu inzibati ərazi kimi 1930-cu il sentyabrın 9-da təşkil olunub. Qafan rayonu Qubadlı, Qarakilsə, Gorus, Meğri, Ordubad və Zəngilan rayonları ilə həmsərhəddir.

Qeyd olunub ki, etimologiyaya əsasən, Azərbaycanda Qaf dağının olması və bu dağın içərisində odlu Simurq quşunun yaşaması haqqında əfsanə və əsatirlər var. Qafqazın adının da buradan götürüldüyü güman edilir. Qafan sözü də "Qafın yerləşdiyi ərazi" anlamını verir. Bu ərazidə insanlar hələ e.ə.VI əsrdə məskunlaşıblar.

Diqqətə çatdıərılıb ki, burada erməni vandallığı daim öz işini görüb. Belə ki, 1905-ci ildə Qatar kəndini dağıdıb, əhalisini qılıncdan keçiriblər. 1918-ci ildə 5200 nəfər əhalisi olub. Oxçu kəndi də eyni taleyi yaşayıb. 1918-ci ildə 2 mindən çox əhalisi olan kənddə insanları dekabrın 11-də Andranikin başçılığı ilə barışıq, sülh adı ilə məscidə toplayıb qapını bağladıqdan sonra od vurub yandırıblar.

Süjetdə 1988-ci ildə azərbaycanlıların yaşayış məntəqələrini məcburən tərk etdiyi vurğulanıb, rayon mətbəxindən, adətlərdən və bayram ənənələrindən nümunələr göstərilib.