ABŞ-nin ən dərin dərəsinin sirləri açılır | Tədqiqatçılar detalları açıqladı

Dərinliyi 2 400 metrə çatan ABŞ-nin ən dərin çay dərəsi olan Hells kanyonunun mənşəyi ilə bağlı yeni məlumat öyrənilib.

Alimlər müəyyən ediblər ki, məşhur Qrand kanyonundan xeyli dərin olan bu möhtəşəm kanyon geoloji miqyasda nisbətən yaxın zamanlarda – təxminən 2,1-1 milyon il əvvəl əmələ gəlib.

Bu barədə PNAS jurnalında dərc edilmiş son tədqiqatda məlumat verilib.

Kosmogen nüklid tarixi təyin etmə metodundan istifadə edərək tədqiqatçılar kanyon üzərindəki mağaralarda qorunub saxlanmış qədim çay çöküntülərini təhlil ediblər. Bu, təxminən 2,1 milyon il əvvəl baş vermiş Sneyk çayının axınında monumental dəyişikliyin Hells kanyonunun formalaşmasında əsas rol oynadığını müəyyən etməyə imkan verib. Həmin vaxt çay öz məcrasını dəyişərək yeni istiqamətdə axmağa başlayıb və Kolumbiya çay sisteminə qoşulub.

Alimlər kosmik şüaların təsiri ilə formalaşan radioaktiv izotoplara əsaslanaraq dərənin təxmini yaşını müəyyən ediblər. Hesablamalar göstərir ki, bu geoloji dəyişikliklər çox sürətli baş verib – yerin səthi ildən-ilə 16 dəfə daha tez aşınıb. Bu da sübut edir ki, dərələrin yaranması milyonlarla il deyil, qısa zaman ərzində baş verə bilər.