Rusiya nüvə enerjisi ilə işləyən buzqıran gəmilərini burada yerləşdirib

Rusiya tarixində ilk dəfə olaraq ölkənin nüvə enerjisi ilə işləyən bütün buzqıran gəmiləri Arktika su yoluna – Şimal Dəniz Yoluna yerləşdirilib.

Bunu Britaniya Kral Donanmasının zabiti Tomas Şarp “The Telegraph” üçün yazdığı köşədə açıqlayıb.

“HMS Endurance” buzqıran gəmisinin keçmiş komandiri T.Şarp qeyd edib ki, Rusiya nüvə enerjisi ilə işləyən səkkiz buzqıran gəmisinin hamısını regiona yerləşdirib. Rusiyanın çətinliklərini nəzərə alsaq, bu, “təsirli” nəticədir.

T.Şarpın sözlərinə görə, buzqıran gəmilər Rusiya üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir, çünki onlar Sibirdən neft, mayeləşdirilmiş təbii qaz (LNG) və minerallar daşıyan tankerlər üçün yol açır. Bu il Arktika erkən qalın buzla örtülüb və bu da Rusiyanı bütün buzqıran gəmilərini regiona yerləşdirməyə məcbur edib:

“Bu səfərbərlik Rusiyanın “Uzaq Şimal”a dəniz yolu ilə çıxışın nə qədər vacib olduğunu və Putinin onu açıq saxlamaq üçün nə qədər çarəsiz olduğunu göstərir. Onun müharibə səylərini gücləndirmək üçün neft və qaza ehtiyacı var”.

Rusiya hazırda nüvə buzqıran gəmilərinin işlək donanmasına malik yeganə ölkədir. Bunlardan dördü 2010-cu illərdə tikilmiş müasir 22220 Layihəli gəmilərdir (Arktika, Sibir, Ural və Yakutiya). Daha ikisi Sovet dövründən qalma Arktika sinifli buzqıran gəmilərdir (Yamal və 50 Let Pobedy) və donanmanı tamamlayan iki yüngül nüvə buzqıran gəmisi Taimyr və Vayqaçdır. Nüvə buzqıran donanması eyni sinifdən olan 40-dan çox ənənəvi gəmi ilə dəstəklənir.

Şarp Rusiyanın nüvə buzqıran gəmilərinin Qərbdəki digər həmkarlarından daha güclü unikal gəmilər olduğunu qeyd edir. Onlar daha güclü hərəkətverici qüvvəyə malikdirlər, xeyli qalın buzları deşə bilirlər və nüvə reaktorları sayəsində dənizdə uzun müddət davam edirlər. Nüvə buzqıran gəmiləri Uzaq Şimalın son dərəcə sərt şəraitində il boyu işləyə bilər. Onlar Rusiyanın Şimal Dəniz Yolunu işlək vəziyyətdə saxlamasının yeganə yoludur:

“Putin üçün bu, iqtisadi oksigendir. Qərb embarqoları səbəbindən neft və mayeləşdirilmiş təbii qaz ixracatı şərqə yönəldiyindən, Arktika layihələri artıq Rusiyanın ÜDM-inə əhəmiyyətli töhfə verir”.

Qeyd edək ki, 2024-cü ildə Rusiya Şimal Dəniz Yolu vasitəsilə 38 milyon ton yük daşıyıb. 2025-ci ildə bu rəqəmin 20 faiz artacağı gözlənilir. Həmçinin sanksiya edilmiş “kölgə donanmasına” güclü təzyiq nəzərə alınmaqla, rusların tankerlərini hücumlardan və həbslərdən qoruyaraq Arktika marşrutuna yönləndirmə ehtimalı yüksəkdir.