Rusiya təklif etdi, amma... | Görüşün keçirilməsini istəməyən hansı tərəfdir?

Rusiyanın paytaxtı Moskvada keçirilən MDB dövlət başçılarının sammitində Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan arasında nəzərdə tutulan görüş baş tutmayıb.

Rusiya tərəfi əvvəldən belə bir görüş keçirmək təklifi səsləndirmişdi. Bu, rəsmi Moskva üçün də danışıqlar prosesində irəli çıxmaq baxımından önəmli idi. MDB sammitində bunun üçün yaxşı fürsət də yaranmışdı.

Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin köməkçisi Yuri Uşakov görüşün baş tutmamasının səbəbini "üçtərəfli toplantı ilə bağlı fikir bəziləri tərəfindən dəstəklənmir" sözləri ilə izah edib.

Y.Uşakov konkret kimin görüşdən imtina etdiyini açıqlamasa da, ehtimal ki, bu, Ermənistan tərəfidir. Çünki Azərbaycan Rusiyanın vasitəçilik təşəbbüsünə müsbət baxır və Vladimir Putinin Bakıya səfəri zamanı da bu fikir təsdiqini tapıb. Ancaq Ermənistan bundan imtina edirdi.

Nikol Paşinyanın bu məsələdə Rusiyadan qaçmasının 2 əsas səbəbi var. Birincisi Zəngəzur dəhlizi ilə bağlıdır ki, bu məsələdə Azərbaycan və Rusiyanın mövqeyi üst-üstə düşür.

N.Paşinyanı qorxudan budur ki, danışıqlar masasında Zəngəzur dəhlizi məsələsində təklənəcək. İkinci səbəb isə Ermənistanın Rusiya ilə münasibətləri soyudaraq Qərbə doğru yaxınlaşmaq siyasətidir.

Aydın məsələdir ki, İrəvanın Qərbdəki müttəfiqləri ABŞ və Fransa Rusiyanın bu məsələdə təşəbbüsü əlinə almasını istəmir. Hazırda onların təzyiqi ilə hərəkət edən N.Paşinyanın da bu istəyə boyun əyərək görüşdən imtina etdiyi görünür.

Erməni Baş nazirin Moskvada Qərbə yarınmaq üçün atdığı daha bir mühüm addım isə Rusiya hərbçilərinin Ermənistanın Türkiyə və İranla sərhədindən çıxarılmasına dair razılığın əldə olunmasıdır.

Rusiya üçün vacib olan yeganə amil Gümrüdəki hərbi bazanın mövcudluğunu qoruyub saxlamaqdır.

Moskvada İ.Əliyev və N.Paşinyanla ayrı-ayrılıqda görüşən V.Putin hər iki liderlə Zəngəzur dəhlizi məsələsini müzakirə edib. Bu barədə Rusiya Prezidentinin mətbuat katibi Dmitri Peskov açıqlama verib.

Azərbaycan və Rusiya prezidentləri arasında Zəngəzurla bağlı müzakirə müsbət keçsə də, Ermənistanın Baş naziri dəhlizin açılmasına yenidən qarşı çıxıb. Bu da bir daha görüşdən imtina edən tərəfin Ermənistan olduğunu sübut edir.

Görüşün baş tutmaması yenidən "vasitəçisiz danışıqlar" məsələsini aktuallaşdırıb. Azərbaycan və Ermənistan liderləri dəfələrlə həm Rusiya, həm də Qərb liderlərinin vasitəsilə görüşlər keçiriblər. Ancaq vasitəçili görüşlərin effektivliyi azdır.

Mühüm məsələləri – qeyri-anklav kəndlər, delimitasiya prosesi ilə bağlı müsbət qərarların qəbul edilməsi də iki tərəf arasında birbaşa təmasın nəticəsində mümkün olmuşdu. Bu da bir daha onu göstərir ki, vasitəçilərsiz birbaşa təmas hazırda ən uğurlu variantdır.